نقد و بررسی دیدگاه های محمّد عبدالسّلام کفافی در ادبیّات تطبیقی

پژوهش های نخستین ادبیّات تطبیقی در جهان عرب، پس از حمله ناپلئون به مصر و در پی آشنایی جهان عرب به ویژه مصریان با فرهنگ و تمدن غرب، به خصوص فرانسه، آغاز گردید. محمّد عبد السّلام کفافی، یکی از پیشگامان و مولّفان برجسته ی مصری است که در زمینه ی ادبیّات تطبیقی دارای تألیف و نظریّه می باشد. برجسته ترین اثر وی که به همّت سید حسین سیّدی نیز به فارسی ترجمه شده، کتاب «ادبیّات تطبیقی (پژوهشی در باب نظریه ادبیّات و شعر روایی)» است. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا ضمن معرّفی مولّف، به استخراج و دسته بندی دیدگاه های وی در کتاب «ادبیّات تطبیقی (پژوهشی در باب نظریّه ادبیّات و شعر روایی)» پرداخته شود. یافته اساسی پژوهش در این است که کفافی، در این اثر به بررسی و تحلیل مکتب های موجود ادبیّات تطبیقی (فرانسه، امریکا، روسی یا اسلاوی و نظریّه اسلامی ادبیّات تطبیقی) پرداخته است. اما بیشترین مبانی نظری ای که مولّف، در بررسی و تحلیل چارچوب های ادبیّات تطبیقی به کار گرفته است، براساس مبانی مکتب فرانسه است. مولّف در بیشتر موارد از ذکر منابع نظری مورد استفاده، خودداری کرده و کمتر به منابع نو و روزآمد استناد نموده است. نمونه های تطبیقی و نقدی کفافی در حوزه ی ادبیّات تطبیقی، دربردارنده ی ویژگی های سه مکتب فرانسه، امریکا و نظریّه ی اسلامی ادبیّات تطبیقی می باشد. وی در بررسی این مکتب ها، به مبانی نظری هر یک از آن ها توجّه نموده و برای هر کدام نمونه هایی تحلیلی را بیان نموده است.